भारताचा विकास झपाट्याने होत आहे. रस्ते, पूल, रेल्वे, विमानतळ, सिंचन प्रणाली अशा अनेक पायाभूत सुविधांवर अवलंबून असतो. या पायाभूत सुविधांचे बळकटीकरण होणे गरजेचे आहे. या गरजेची पूर्तता करण्यासाठी सरकार मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक करत आहे. या गुंतवणूकचा फायदा घेण्यासाठी तुम्ही भारताच्या इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रातील कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये गुंतवणूक करू शकता. ह्या ब्लॉग मध्ये आपण  Infrastructure Stocks बद्दल माहिती बघणार आहोत.

भारतीय इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्राची ताकद (Strengths of the Indian Infrastructure Stocks)

सरकारी पाठिंबा: भारतीय सरकार इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्राला प्राधान्य देत आहे. या क्षेत्रातील विकासासाठी अनेक योजना आणि धोरणांची अंमलबजावणी केली जात आहे.

वाढती गरज: भारताची लोकसंख्या सातत्याने वाढत आहे. वाढत्या लोकसंख्येमुळे पायाभूत सुविधांची गरजही वाढत आहे. या वाढत्या गरजेमुळे या क्षेत्रातील कंपन्यांना दीर्घकालीन वाढीची शक्यता आहे.

विविध उपक्षेत्र: इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रात रस्ते, पूल, रेल्वे, विमानतळ, सिंचन, ऊर्जा यासारखी विविध उपक्षेत्रे आहेत. गुंतवणूकदारांकडून वेगवेगळ्या जोखीम सहनशीलतेनुसार विविध क्षेत्रांमध्ये गुंतवणूक करता येते.

भारतीय इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रातील गुंतवणूक करण्याचे फायदे (Benefits of Investing in Indian Infrastructure Stocks)

दीर्घकालीन वाढीची क्षमता: पायाभूत सुविधांची गरज दीर्घकालीन स्वरूपाची आहे. त्यामुळे या क्षेत्रातील कंपन्यांना दीर्घकालीन वाढीची क्षमता आहे.

निरंतर उत्पन्न: इन्फ्रास्ट्रक्चरपुरविणारी कंपनी टोल, तिकीट किंवा इतर शुल्क आकारत असते. त्यामुळे या कंपन्यांना नियमित उत्पन्न मिळत असते.

हेजेजिंग: शेअर बाजारातील चढउतारांपासून बचाव करण्यासाठी इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रातील गुंतवणूक हेजेजिंग म्हणून काम करते.

भारतीय इन्फ्रास्ट्रक्चरक्षेत्रातील गुंतवणूक करण्यापूर्वी विचार करायच्या गोष्टी (Things to Consider Before Investing in Indian Infrastructure Stocks)

प्रकल्पांची प्रगती: कंपनी कोणत्या इन्फ्रास्ट्रक्चर प्रकल्पांवर काम करत आहे आणि त्यांची प्रगती कशी आहे याची माहिती घ्या.

सरकारी धोरणे: सरकारच्या धोरणांचा थेट परिणाम या क्षेत्रातील कंपन्यांवर होतो. नवीन धोरणांवर लक्ष ठेवा.

दीर्घकालीन गुंतवणूक दृष्टिकोन ठेवा: इन्फ्रास्ट्रक्चरप्रकल्प पूर्ण होण्यासाठी वेळ लागतो. म्हणून दीर्घकालीन गुंतवणूक दृष्टिकोन ठेवा.

शेअर बाजारात उपलब्ध काही भारतीय इन्फ्रास्ट्रक्चर कंपन्या 

भारतातील शेअर बाजारात अनेक इन्फ्रास्ट्रक्चर कंपन्यांचे लिस्टिंग आहे. यापैकी काही प्रमुख कंपन्या खालीलप्रमाणे आहेत:

लार्सन अँड टुब्रो (L&T): ही भारतातील सर्वात मोठी अभियांत्रिकी आणि बांधकाम कंपन्यांपैकी एक आहे. रस्ते, पूल, विमानतळ, रेल्वे, सिंचन प्रकल्प यासह विविध इन्फ्रास्ट्रक्चरप्रकल्पांमध्ये L&T सहभागी आहे.

नॅशनल हायवेज ऑथॉरिटी ऑफ इंडिया (NHAI) इन्व्हेस्टेड इन्फ्रास्ट्रक्चर ट्रस्ट (InvIT): हा भारतातील सर्वात मोठा InvIT आहे. NHAI च्या राष्ट्रीय महामार्गांच्या पोर्टफोलिओमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी हा InvIT स्थापन करण्यात आला आहे.

पॉवर ग्रिड कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड (पॉवर ग्रिड): ही भारतातील राष्ट्रीय वीज ग्रिड ऑपरेटर आहे. पॉवर ग्रिड देशभरातील वीज निर्मिती केंद्रांना वीज वितरण कंपन्यांशी जोडणारे ट्रान्समिशन लाइन आणि सबस्टेशन चालवते.

अदानी एंटरप्राइजेज लिमिटेड: ही भारतातील एक प्रमुख समूह कंपनी आहे. अदानी समूहाची विमानतळ, रस्ते, बंदर, ऊर्जा आणि इतर इन्फ्रास्ट्रक्चरक्षेत्रात मोठी गुंतवणूक आहे.

इंडसइंड बँक लिमिटेड: ही भारतातील एक खाजगी क्षेत्रातील बँक आहे. इंडसइंड बँक इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रात कर्जपुरवठा करते.

हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की हे केवळ काही उदाहरणे आहेत आणि अनेक इतर भारतीय इन्फ्रास्ट्रक्चर कंपन्या शेअर बाजारात सूचीबद्ध आहेत. गुंतवणूक करण्यापूर्वी, कंपनीचे वित्तीय प्रदर्शन, व्यवसाय जोखीम आणि दीर्घकालीन दृष्टीकोन यासह विविध घटकांचा विचार करणे आवश्यक आहे.

भारतीय इन्फ्रास्ट्रक्चरक्षेत्रातील गुंतवणूक कशी करावी? 

भारतीय इन्फ्रास्ट्रक्चरक्षेत्रातील गुंतवणूक करण्यासाठी अनेक मार्ग आहेत. खालील काही सोपे मार्ग आपण पाहूया:

1. म्युच्युअल फंड्स (Mutual Funds): इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रावर केंद्रित असलेले अनेक म्युच्युअल फंड्स उपलब्ध आहेत. या फंड्समध्ये गुंतवणूक केल्याने तुम्हाला इन्फ्रास्ट्रक्चरक्षेत्रातील विविध कंपन्यांमध्ये अप्रत्यक्ष गुंतवणूक करता येते. म्युच्युअल फंड्समध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी तुम्हाला शेअर बाजाराची सखोल माहिती असण्याची गरज नाही. तज्ञ फंड मॅनेजर तुमच्यासाठी गुंतवणूक करतात.

2. एक्सचेंज ट्रेडेड फंड्स (ETFs): इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्राचा निष्पदन (performance) ट्रॅक करणारे ETFs (Exchange Traded Funds) देखील उपलब्ध आहेत. हे ETFs इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रातील प्रमुख कंपन्यांच्या बास्केटमध्ये गुंतवणूक करतात. म्युच्युअल फंड्सच्या तुलनेत ETFs अधिक पारदर्शक आणि खर्च कमी असू शकतात.

3. थेट शेअर खरेदी (Direct Stock Purchase): तुम्ही तुमच्या स्वतःच्या संशोधनानुसार इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रातील काही निवडक कंपन्यांचे शेअर्स थेट खरेदी करू शकता. परंतु यासाठी तुम्हाला शेअर बाजाराची चांगली माहिती असणे आवश्यक आहे. कंपनीचे वित्तीय विवरणपत्र, व्यवसाय वातावरण आणि दीर्घकालीन वाढीची क्षमता यांचे विश्लेषण करणे गरजेचे आहे.

4. डिबेंचर (Debentures): काही इन्फ्रास्ट्रक्चर कंपन्या डिबेंचर जारी करतात. डिबेंचर हा दीर्घकालीन कर्जाचा एक प्रकार आहे. डिबेंचरमध्ये गुंतवणूक केल्याने तुम्हाला निश्चित व्याज मिळते. परंतु शेअर्सच्या तुलनेत डिबेंचरमध्ये मिळणारा परतावा कमी असतो.

गुंतवणूक करण्यापूर्वी काय करावे (What to Do Before Investing)

पायाभूत सुविधा क्षेत्राचा अभ्यास करा: इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रातील विविध उपक्षेत्रे, सरकारच्या धोरणा आणि भविष्यातील वाढीची क्षमता यांचा अभ्यास करा.

गुंतवणूक ध्येय निश्चित करा: दीर्घकालीन वाढी, नियमित उत्पन्न किंवा दोन्हीपैकी काय तुमच्या गुंतवणूक ध्येय आहे ते निश्चित करा.

जोखीम सहनशीलता ठरवा: तुम्ही किती जोखीम घेऊ शकता ते ठरवा. इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रातील गुंतवणूक तुलनेने कमी जोखीमयुक्त असली तरी काही जोखीम असतातच.

वित्तीय तज्ञाचा सल्ला घ्या (Optional): इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्रात गुंतवणूक करण्यापूर्वी एखाद्या अनुभवी वित्तीय तज्ञाचा सल्ला घेणे फायदेमंद ठरू शकते.

भारतीय इन्फ्रास्ट्रक्चर क्षेत्र हा दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांसाठी आकर्षक पर्याय असू शकतो. परंतु कोणतीही गुंतवणूक करण्यापूर्वी सखोल संशोधन आणि जोखीम –परतावा विश्लेषण करणे आवश्यक आहे.

(हा ब्लॉग केवळ माहितीच्या उद्देशाने आहे याला कुठलाही आर्थिक सल्ला मनू नये.)