आयपीओ (IPO) कसा खरेदी करायचा?

आयपीओ

आयपीओ म्हणजे काय? What is an IPO?

आयपीओ म्हणजे “इनिशियल पब्लिक ऑफरिंग” (Initial Public Offering). एखादी कंपनी पहिल्यांदाच आपले शेअर्स (shares) सार्वजनिक गुंतवणूकदारांना विकायला काढते तेव्हा त्याला IPO म्हणतात.  याचा अर्थ असा होतो की आतापर्यंत खास लोकांच्याच हातात असलेल्या कंपनीच्या मालकी हक्काचा एक छोटासा वाटा आता सर्वसामान्य लोकांनाही विकत घेता येतो.

कंपन्यांना आयपीओ का महत्वाचे असतात?

हा ब्लॉग तुमच्यासाठी काय आहे? 

येत्या काळात शेअर बाजार कसं दिसणार? 

शेअर बाजाराचं भविष्य काय? आणि आयपीओमध्ये कसं गुंतवणूक करायची?

IPO ओची प्रक्रिया 

IPO – तुमच्यासाठी फायद्याचा सौदा?

आयपीओमध्ये गुंतवणूक करायचंय? (Do you want to invest in IPO?)

आज आपण कोण कोण आयपीओमध्ये गुंतवणूक करू शकतात आणि कोणत्या गोष्टींची आवश्यकता आहे ते बघणार आहोत.

  • डिमॅट खाते आणि ट्रेडिंग खाते : IPO ध्ये सहभागी होण्यासाठी तुमच्याकडे डिमॅट खाते आणि ट्रेडिंग खाते असणं अगदीच आवश्यक आहे.  डिमॅट खाते तुमच्या शेअर्स ठेवण्यासाठी तर ट्रेडिंग खाते शेअर्स खरेदी-विक्री करण्यासाठी वापरलं जातं.
  • ब्रोकरेजची किमान रक्कम):  प्रत्येक ब्रोकर (broker) ची IPO ध्ये सहभागी होण्यासाठी किमान रक्कम असू शकते.  हे  गुंतवणूक करायची रक्कम नसून, फक्त एप्लीकेशन फी (application fee) सारखं असतं.
  • गुंतवणूकचा इतिहास : काही ब्रोकर फक्त “अनुभवी गुंतवणूकदार”  यांनाच IPO मध्ये सहभागी करून घेतात.  म्हणजे तुमचा आधी शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्याचा अनुभव असणं गरजेचं असू शकते.
  • प्रीमियम किंवा खास ग्राहक गट : काही ब्रोकर फक्त त्यांच्या “प्रीमियम” (premium) किंवा “खास ग्राहक गट”  मधील लोकांनाच IPO मध्ये सहभागी करून घेतात.  हे त्यांच्या गुंतवणूक रकमेवर किंवा गुंतवणूक इतिहासावर अवलंबून असू शकते.
  • घराती मालमत्ता: काही वेळा काही ब्रोकर तुमच्या घराती मालमत्तेची किंमत विचारात घेऊ शकतात.  हे देखील तुमच्या गुंतवणूक करण्याची क्षमता ठरवण्यासाठी केलं जाऊ शकतं.

शेअर्स मागवा 

पात्रता ठीक झाली तर, मग पुढचं काय?  आता तुम्हाला आवडलेल्या आयपीओमध्ये किती शेअर्स हवेत ते तुमच्या ब्रोकरकडे कळवावं लागेल.  हे साधारणपणे ऑनलाईन (online) किंवा ऑफलाईन (offline) करता येतं.

काही वेळा IPO मध्ये विकायला जाणारे शेअर्सपेक्षा जास्त अर्ज येऊ शकतात.  म्हणजे मागणी जास्त आणि पुरवठा कमी!  अशा वेळी “लॉट सिस्टमन” वापरलं जातं.  म्हणजे कितीतरी निश्चित शेअर्सचा एक “लॉट” बनवला जातो आणि अर्ज करणाऱ्यांना लॉट मिळण्यासाठी रँडम निवडणूक होते.

ऑर्डर द्या

तुम्ही किती शेअर्स मागवलेत आणि तुमच्या मनात असलेली किंमत सांगितल्यानंतर तुमचा ब्रोकर तुमच्यासाठी ऑर्डर (order) देईल.  हे देखील ऑनलाईन किंवा ऑफलाईन करता येतं.

आता फक्त वाट पाहावी लागते!  IPO शेअर्स वाटप झाल्यानंतर तुम्हाला तुमच्या ब्रोकरकडून कळवले जाईल.  जर तुम्हाला शेअर्स मिळाले तर ते तुमच्या डिमॅट खात्यात जमा होतील.

आयपीओमध्ये गुंतवणूक करायची? काही गोष्टी लक्षात घ्या 

रिस्क घेण्याची तुमची तयारी? 

आधी गोष्ट म्हणजे तुमची “रिस्क घेण्याची क्षमता”.  शेअर बाजारात प्रत्येक गुंतवणूक जोखमीची असतेच.  काही IPO सुपरहिट होतात तर काही फ्लॉप होतात.  म्हणून तुमची किती रिस्क घेण्याची तयारी आहे ते बघा.

किती काळासाठी गुंतवणूक?

दुसरी महत्वाची गोष्ट म्हणजे तुमचा “गुंतवणूक क्षितिज”.  तुम्ही किती काळासाठी ही गुंतवणूक करणार आहात?  IPO दीर्घकालीन गुंतवणूक असावी.  शेअर बाजारात चढउतार असतात पण दीर्घकालात बाजार वरचढ असतो.

अपेक्षा आकाशात नाही

तिसरी महत्वाची गोष्ट म्हणजे तुमच्या “अपेक्षा” IPO मध्ये लॉटरी लागणार नाही हे लक्षात ठेवा.  बरं, चांगला परतावा मिळवण्याची शक्यता असते पण “झटपट श्रीमंत” होणार नाही.  गुंतवणूक करताना रिअलिस्टिक (realistic) अपेक्षा ठेवा.

कंपनीची माहिती बारकाईने वाचा 

IPO मध्ये सहभागी होण्यापूर्वी कंपनीची माहिती बारकाईने वाचा.  कंपनीची “एस-1 प्रॉस्पेक्टस्” (S-1 Prospectus) नावाची कागदपत्रे असतात ज्यामध्ये कंपनीचा इतिहास, आर्थिक स्थिती आणि भविष्याचे प्लॅन्स असतात.  या माहितीचा अभ्यास करूनच निर्णय घ्या.

आयपीओमध्ये गुंतवणूक – फायदे काय?

विविधता IPO मध्ये सहभागी होणं म्हणजे तुमच्या गुंतवणूक “पोर्टफोलिओ” (portfolio) ला विविधता  देणं. आधीच तुमच्याकडे काही मोठ्या कंपन्यांचे शेअर्स असतील तर आयपीओद्वारे नवीन क्षेत्रातील कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करून तुमच्या गुंतवणूकाला विविधता देता येते. यामुळे एका क्षेत्रात नुकसान झालं तरी दुसऱ्या क्षेत्रातून तुम्हाला फायदा होऊ शकतो.

शेअर बाजाराचं भविष्य – तज्ञांचा सल्ला घ्या 

आयपीओ – रिस्क आहेच! 

आयपीओ विकत घेण्यासाठी कोणत्या ब्रोकरेज वापरू?

  • टीडी अमेरीट्रेड (TD Ameritrade)
  • फिडेलिटी (Fidelity)
  • चार्ल्स श्वाब (Charles Schwab)
  • ट्रेड (ETrade)

निर्णय तुमचाच 

काय करावं तर मग? आयपीओमध्ये सहभागी होण्यापूर्वी काय करावं?

आयपीओ – करायचा की नाही? 

काय पाठ करायचं? 

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Exit mobile version